BUĞDAY DEDE TÜRBESİ TİRE-İZMİR

İzmir Tire ilçesinde Buğday Dede ismi ile bilinen tepe üzerinde, Kaplan Köyü yolundaki küçük bir mescit ve mezarlık bulunmakta olup, bu mezarlıkta Buğday Dedenin mezarı vardır. Buğday Dede ile ilgili kaynaklarda yeterli birliye rastlanmamıştır. Yalnızca yöre halkı tarafından söylenen bazı söylenceler bulunmaktadır. Bu söylencelerden birine göre;

Yörede kıtlık olmuş ve Tire halkı Buğday dededen ötürü bu kıtlıktan etkilenmemiştir. Buğday dede ve eşi oturdukları tepeden yola bakarak bir aç gelse de onu doyursak diye beklermiş. Buğday dedenin evinde küpler dolusu buğday bulunmakta imiş, Bu buğday aç insanlara verildikçe daha da çoğalırmış. Buğday Dede buğdayını yalnızca erkeklere verir, kadınlara vermezmiş. Buğdayı alanlara da arkalarına bakmadan gitmelerini tembihlermiş. Bir gün Selçuktan bir aile buğday almaya gelmişse de dede onlara buğday vermeyerek kadınsız geleceksin demiştir. Bunun nedenini merak eden ailenin erkeği kadınsız gelmeye karar vermiş ancak, eşi ben de erkek kılığına girip geleceğim demiş. Böylece karı koca Buğday Dedenin evine gelmiş, heybeleri doldurmuşlar, yola koyulmuşlar. Ne var ki aile Kesikbaş denilen semte vardıklarında kadın dönüp tepeye bakmış ve o anda da fenalaşarak ölmüştür.

Buğday Dede ile ilgili bir başka söylenceye göre de Buğday Dedenin mezarının bulunduğu yerdeki bir servi ağacında Türk bayrağı dalgalanırmış. Yörenin Yunan işgali sırasında Yunan birliğinin komutanı bu bayrağı indirerek yerine Yunan bayrağını asmış. Bir süre sonra kargalar bu bayrağı parçalamış, bayrak yeniden asılmış ve aynı şekilde kargalar tarafından parçalanmıştır. Bunun üzerine de Yunan birliğinin komutanı ağaca yeniden Türk bayrağını asmak zorunda kalmıştır.

Buğday Dedenin mezarı basit bir mezar olup, Karagazi Mahallesinde, Sır Hatunlar Sokağı’nda bulunan Sır Hatunlar Türbesinde gömülü olanların da Buğday Dedenin kızları olduğu sanılmaktadır.

Günümüzde Buğday Dedenin mezarı yatır olarak yöre halkınca ziyaret edilmektedir.

Kaynak: Erol Şaşmaz