EMİR SULTAN SEYYİD MÜKREMEDDİN TÜRBESİ İZMİR

EMİR SULTAN (ALPEREN SEYYİD MÜKREMEDDİN GAZİ)

Araştırmacı yazar: Murat Gülşan

İzmir'in manevi atmosferinin en yoğun olduğu yer. Türbeye yaklaştıkça o huzuru hissediyor insan.

İzmir in Türk kimliğine kavuşmasını sağlayan Aydınoğlu Gazi Umur Bey in komutanlarından Seyyid Mükremiddin in mezarının bulunduğu zaviyedir. Seyyid Mükremiddinn in 1340-1350 yılları arasında öldüğü sanılmaktadır.

Zaviyeler, Anadolu da Selçuklu devletinin kuruluşundan itibaren önemli bir rol üstlenmiş sosyal ve dini içerikli oluşumlardır. Bu tür yapılar 14. ve 15. yüzyılda Anadolunun en ücra köşelerine kadar yayılmıştır. Zaten bu yapıların kuruluş amaçları da bazen bir yörenin yerleşime açılması, bazen yolların güvenliğinin sağlanması, bazen de yoksulların barınmasını sağlamak olmuştur. Bir ahi veya tarikat şeyhi önderliğinde kurulmuşlardır.

Zaviye şu an; Konak ilçesi 951 – 954 sokaklar arasında yer almaktadır. Aydınoğlu Gazi Umur Bey tarafından inşa edilmiş olan türbe, sonradan kendi adıyla anılan Namazgah veya Şeyh Mahallesi olarak adlandırılan bölgenin çekirdeğini oluşturmuştur. Dolayısıyla, Emir Sultanın İzmir in Türkleşmesine önemli katkıda bulunan bir kimlik ve kişiliğe sahip olduğunu ifade etmek mümkündür.

Zaviye; Türbe, harabe halindeki aşhane, hamam ve Mevlevihane olarak kullanıldığı düşünülen yapılardan oluşmaktadır.

Bu yapıların yanı sıra Seyid Mükeremeddinin naşının bulunduğu Emir Sultan Türbesinin bahçesinde birde Hazire* bulunmaktadır. (*Cami, türbe, tekke vb. yerlerde ki küçük mezar yeri.) Hazirede Mustafa Kemal Atatürk ün eşi Latife Hanımın dedesi Uşakizade Sadık Bey ve eşi Makbule Hanım ile Aydın Valisi Ahmet Esat Paşa, Kestanepazarı Camii Banisi Mısırlı Hüseyin Nuri Efendi, İzmir Kadısı Şükrüzade Abdülkadir Paşa gibi devrinin önde gelen büyüklerinin naaşları da yer almaktadır. Haziredeki bir çok mezar taşı harap halde veya kayıptır.

Bu konudaki en iyi kaynak ise; İzmir de Türk Mührü Emir Sultan Dergahı Haziresi Mezar Kitabeleri isimli çalışmadır.

Erol Şaşmaz

EMİR SULTAN ve diğer fetih kumandanları hakkında 347 yıl önce dünyaca ünlü seyyah Evliya Çelebi'nin kayıtlarına baktığımızda 1317 senesinde İzmir Kadifekalesi'ni, Doğu Romalı'lardan (Bizans) fethine gelen Aydınoğulları Türkmen Beyliği komutanlarındandır.

Ünlü gezgin Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde bu komutanlar şöyle listelenmiş:

"Evvela, yukarı kale altında kabri Hacı Yusuf Baba, Bayezıt Baba, Cüneyt Bey ve Seyyid Mükremeddin Sultan kabri ve nice ziyaretgahlar vardır. Amma ziyaret bizim ettiğimiz bu adı geçenlerdir..."

Tarihi kitaplarından okuduğum kadarıyla bu dört Türkmen fatih komutandan dördüncüsü şu an Basmane Pazaryeri mahallesinde kabri ve haziresi olan EMİR SULTAN ismiyle meşhur olmuş Seyyid Mükremeddin'dir... Biliyorsunuz bu Seyyid Mükremeddin bey aynı zamanda günümüz eski ismi SEYDİKÖY olan GAZİEMİR ilçesinin de kurucusudur.

Alattin Gürırmak