TAHTACILAR CEMEVİ NARLIDERE KÜLTÜREVİ
Yaşam kendi varlığını devam ettirme ve kendini aşma uğraşısıdır. İşte Anadolu’nun tarihsel ve kültürel kimliği de bu uğraşının anlamlı bir sonucudur. Tarihin ilk dönemlerinden itibaren Anadolu pek çok uygarlığın beşiği olmuştur. Bu nedenle Anadolu, Akdeniz ve Ortadoğu aydınlanma felsefesinin ilk yeşerdiği topraklar olarak hukuktan sanata, edebiyata ve mimarlığa kadar insanın tüm yaratıcılığının ana merkezi olarak kabul edilmiştir.
Narkıdere' de bulunan Yukarıköy gezimizde Tarihi Rum evi olarak yapılmış Cem evini ziyaret ettik. Farklı kültür, farklı anlayışları, farklı yaşam biçimlerini tanıdıkça Anadolumuzun ne kadarda kültür zengini olduğunu anlıyoruz. Tarihi Cemevinde görevli bulunan bizleri bilgilendiren Ali beyefendiye çok teşekkür ederim. Kendisinin anlatımıyla tanıtım yazımıza başlıyorum.
Söz Ali bey de
"Anadolu medeniyetlerin beşiği, ve köprüsü olması binlerce yıllık tarihi ve kültürel mirası düşünüldüğünde günümüze kadar biçimsel ve kültürel formunu koruyan değerlerimize sahip çıkmak her şeyden önce insani bir sorumluluktur. Bu bilinçle ilçemizde köklü bir tarihi olan Cemevi’ne sahip çıktık.”
2002 yılında Belediyemiz tarafından düzenlenmeye başlayan, Narlıdere’ye ilk yerleşen Tahtacı Türkmen Alevilerinin 1874 yılında büyük emeklerle kurdukları, inşa ettikleri, ibadetlerini yapıp, kültürlerini yaşadıkları Cemevi o günleri yaşatan, o günden bu yana kültür birikimlerini günümüze kadar taşıyıp sergileyen tarihi bir “anıt” haline getirildi.
Sizlerde bu müzede, Narlıdere’de yaşayan Türkmen Tahtacı Alevileri’nin gelenek ve göreneklerinin hem anlatımsal hemde görsel olarak tanımış olacaksınız. Müzemizin içinde ne var tek tek anlatayım.
- CEM ODASI
- Cem kelime anlamı olarak toplanmaktır. Hakka hakikata birlik ile varmaktır.
- Cem hak adalet yeridir. Tanrının kul ile buluştuğu aşk sevgi meydanıdır. Kulun kendisini arıtma ve ifade etme yeridir. İnsanoğlunun renk, dil, din ve mezhep farklılıklarının olamadığı meydandır. İnsanın huzura kavuştuğu yerdir. Hayatın bütün süreçlerinden nasibini ve öğretiyi alma meydanıdır. Tanrının kul, kulun tanrısallaşması yani enel hak penceresidir.
SEMAH
Semah Alevi inancında bir ibadet bölümüdür.
Kişinin sözlerle ifade edemediği duygularını hareketleriyle ifade ederek,
Tanrı ile bütünleşmesidir.
Alevi inanişına göre semahların, Kırklar Cem’inden geldiğine inanılır.
Bir başka inanışa göre de Orta Asya Şaman ve diğer Uzakdoğu inanç
Kalıntılarını taşır.
Semah’ta gezegenlerin güneş etrafında dönüşü simgelenir.
Dede güneşi, semah dönenler ise gezegenleri temsil eder.
Semah dönerken ellerin yukarı kalkması gök tanrıya, ellerin yere uzanması
Yer tanrıya olan inancı ve tapınmayı, ayakların yere vurması kötü ruhların
Kovulmasını anlatır.
Ellerin göğse çapraz getirilmesi ve açılması tüm insanlığı kucaklamayı,
Sevgi dağıtmayı simgeler. Dairesel dönüşler bir gülün açılmasını, sevgi ve barışın
Pay edilişinin ifadesidir.
AĞAÇ KESİM VE TARIM ALETLERİ
Tahtacı; göçebe olarak ormanlık ve dağlık alanlarda yaşayan Türkmen Alevileri’nin yaptıkları işten dolayı aldıkları isimdir. Bu mekanda o döneme ait ağaç kesi, dokuma ve tarım aletlerini görmeniz mümkündür.
MUTFAK ODASI
Günlük yaşamda mutfak araç gereci olarak kullanılan eşyaların görülebileceği bir odadır. Bu odada toprak süzgeç, kahve değirmeni, aş kazanları ve taş havan ilgi çeken objelerdir.
ÇEYİZ ODASI
Çeyiz odası Narlıdere’ye özgü giyim kuşamın, Tahtacı Türkmen Alevilerine özgü olan “Değire”lerin orjinal çeşitlerinin sergilendiği, o döneme ait olan el işlerinin, nakışların sergilendiği odadır.
ÇİLEHANE
Dört kapı aşamasından geçmiş vahdet-i vücut olmuş kişilerin Tanrı ile birebir buluşması, dünyanın kötülük ve nimetlerinden arınması, zahiriden batini hale geçiş yeridir. Genellikle çilehaneler İnsan-i kamil olmak için girilen mekandır.
MEZAR ODASI
Ölü gömme geleneği, Orta Asya şaman kültürünün yansımasıdır. Öldükten sonra yaşama inanıldığı için ölen kadınsa kefene sarıldıktan sonra düğün ertesi yapılan Baş Bağlama töreninde giydiği “Değire” giydirilir. Tabuta konulur. Tabutun içine yorgan, yastık, iç çamaşırları ve sevdiği özel eşyalar konulur ve başı süslenerek defnedilir.
Son söz Kültürevimiz haftanın her günü 09.00-12.00 ile 13.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor.”
Ali beye bu güzel anlatımdan dolayı çok teşekkür ederiz. Bizlerle birlikte geziye eşlik eden Levent Arda bey ve Eşi, Aytekin Sandık bey, Balçova Aksaçlılar Başkanı Akın Hazırol Beyefendilere de ayrıca teşekkür ederim. Gidin gezin görün derim.
Saygılarımla.
Yorumlar
Yorum Yaz