TAPDUK EMRE
Sen güzellikle sözünü söylersin;
Arif olan ders alır, cahil olan tavır..
: Tapduk Emre
Tapduk Emre, Anadolu tasavvuf tarihinde çok önemli bir isimdir. En çok, Yunus Emre’nin mürşidi (manevi rehberi) olarak bilinir. Ancak kendisi de başlı başına bir mutasavvıf, derviş ve halk irfanı önderidir.
Tapduk Emre Kimdir?
Yaşadığı dönem: 13. yüzyıl sonları – 14. yüzyıl başları (tam tarih bilinmez).
Bölgesi: Anadolu (özellikle Eskişehir, Nallıhan ve Manisa çevresiyle anılır).
Tarikatı: Hacı Bektaş-ı Veli yolundan gelen Bektaşî–Yesevî geleneğine bağlıdır.
Adı: “Tapduk” kelimesi eski Türkçede “Tanrı’nın gönderdiği, seçilmiş” anlamına gelir.
Yunus Emre ile Bağlantısı
Tapduk Emre’nin adı en çok Yunus Emre’nin hayatındaki dönüştürücü rolüyle bilinir:
Rivayete göre Yunus, Tapduk Emre’nin dergâhına buğday istemek için gelir. Tapduk, ona buğday yerine “nefes (dua)” verir ama Yunus anlamaz ve gider. Sonra pişman olup geri döner ve dergâha hizmet eder.
40 yıl boyunca odun taşır, tek bir eğri odun getirmeden hizmet eder. Bu, “doğruluğun” sembolüdür.
Nihayetinde Tapduk Emre, Yunus’a manevi icazet verir; Yunus’un şiirlerinde “Tapduk’un tapısında piştim” dizeleriyle anılır.
Felsefesi ve Öğretisi
Tapduk Emre, Anadolu’da sevgi, tevazu, doğruluk ve hizmet temelli bir anlayışın temsilcisidir.
Onun öğretisinde:
“İnsanı sevmek Tanrı’yı sevmektir.”
“Gerçek derviş, kibirden arınmış kişidir.”
“Hizmet, erliğin yoludur.”
gibi ilkeler öne çıkar.
Türbesi
Tapduk Emre’ye ait olduğu kabul edilen birkaç türbe vardır:
1. Emirdağ (Afyonkarahisar)
2. Nallıhan (Ankara)
3. Manisa Kula civarı
Hangisinin kesin mezar yeri olduğu tartışmalıdır, çünkü Tapduk Emre efsanevi bir kişiliğe dönüşmüştür.
Kültürel Etkisi
Anadolu’da “Tapduk kapısı” deyimi, tasavvuf yoluna giriş kapısını simgeler.
Yunus Emre’nin “Tapduk’un tapısında / kul olduk kapısında” dizeleri, mürşide bağlılık ve olgunlaşmanın sembolüdür.
Türk halk kültüründe “Tapduk’un nefesi” sözü, bilgeliğin ve ilahi ilhamın kaynağını anlatır.
Yorumlar
Yorum Yaz